تبیین جدید نظریه ولایت فقیه با رویکرد فقه سیاسی

ولایت فقیه در فقه سیاسی اهل سنت

دیدگاه ها و آرای صاحبنظران و عالمان دینی در خصوص ماهیت نظام اسلامی براساس اینکه چه مبنایی را برای مشروعیت حکومت به رسمیت شناخته باشند، چه صفات و شرایطی برای حاکم و زمامدار اسلامی ضروری است و وی مطابق با ادله شرعیه زمامدار اسلامی باید واجد چه شرایط و صلاحیتهایی باشد متفاوت است. یکی از فراگیرترین این دیدگاهها به فقیه و مجتهد بودن به عنوان یکی از ویژگی های حاکم و زمامدار اسلامی تأکید دارد؛ دیدگاهی...

رویکرد کلامی به نظریه ولایت فقیه

«ولایت فقیه»، از جمله نظریاتی است که در عصر غیبت درباره وضعیت سیاسی جامعه شیعی از سوی عالمان این گروه مذهبی ارائه شده و به رغم طرح اولیه چنین موضوعی در مباحث فقهی، مبانی کلامی آن نیز تا حدودی به طور همزمان در این مباحث مطرح و تبیین شده است. در تداوم این بحث‌ها، این سؤال مطرح می‌باشد که آیا ولایت فقیه یک مسئله فقهی است یا کلامی؟ و این مقاله نیز مفروض می‌دارد که این موضوع، هم یک مسئله فقهی و هم ک...

تبیین قلمرو ولایت در فقه سیاسی شیعه

جایگاه حکومت بر اساس فقه شیعه در دو دوره مورد بحث قرار میگیرد: نخست، زمان حضور معصوم، که در این دوره حق حاکمیت برای معصوم(ع) ثابت است؛ دوم، زمان غیبت معصوم، که در این دوره درباره حق حاکمیت میان فقیهان شیعه اختلاف نظر است. در دوران غیبت برای فقیهان شئونی وجود دارد که عبارت است از: شأن افتا و مرجعیت میان فقیهان « افتا و قضا » دینی، شأن قضاوت و شأن ولایت. در مورد ثبوت دو شأن اختلافی نیست؛ اما در ...

پیشینه تاریخی نظریه ولایت فقیه

تبیین قلمرو ولایت در فقه سیاسی شیعه

جایگاه حکومت بر اساس فقه شیعه در دو دوره مورد بحث قرار میگیرد: نخست، زمان حضور معصوم، که در این دوره حق حاکمیت برای معصوم(ع) ثابت است؛ دوم، زمان غیبت معصوم، که در این دوره درباره حق حاکمیت میان فقیهان شیعه اختلاف نظر است. در دوران غیبت برای فقیهان شئونی وجود دارد که عبارت است از: شأن افتا و مرجعیت میان فقیهان « افتا و قضا » دینی، شأن قضاوت و شأن ولایت. در مورد ثبوت دو شأن اختلافی نیست؛ اما در ...

الگوی مشارکت سیاسی در نظریه های ولایت فقیه

اگر مشارکت سیاسی را به معنای عام، سهیم شدن افراد در سطوح مختلف فعالیت در نظام سیاسی در نظر بگیریم، با توجه به نظریه های ولایت فقیه، نوع مناسبات فرد و دولت در بحث از مشارکت سیاسی از حیث نظری، کارگزارانه (ولیّ ـ عامل) است. شاخص های مورد نظر مشارکت سیاسی که در این نوشته مورد تحلیل قرار گرفته است عبارتند از: حق انتخاب کردن، حق انتخاب شدن، حق مخالفت و حق نظارت و انتقاد.